พอเพียง หรือ อุตสาหกรรม ในระบบเกษตร

หากว่าจะย้อนกลับไปถึงความเป็นไปในยุคฟองสบู่แตกตั้งแต่ปี 40 เป็นต้นมา ภาคการเกษตรในประเทศไทยเป็นภาคเดียวที่ถือได้ว่า เป็นภาคธุรกิจและการค้าที่มองดูโดยรวมแล้วไม่มีผลกระทบกับปัญหามากเท่าไหร่นัก

ซึ่งนั้นเองจึงถือเป็นปรากฏการณ์ที่ทำให้หลายๆ ส่วนเกี่ยวข้องได้มองว่า การเกษตรของไทย จะเป็นตัวนำความมั่นคง ความมั่งคั่ง และสามารถนำพาประเทศให้อยู่รอดได้ และเป็นที่พึ่งพิงให้กับระบบทางเศรษฐกิจได้เป็นอย่างดี ในช่วงนั้นแทบจะเรียกได้ว่า เกษตรกู้ชาติ กันเลยทีเดียว ต่างจากระบบอื่นๆ ที่พากันล้มเป็นโดมิโน่

ประเทศไทยเป็นประเทศในไม่กี่ประเทศในโลกนี้ ที่ในขณะนี้สามารถผลิตอาหารได้พอเพียงกับประชากรภายในประเทศและยังมีเหลือส่งออกไปจำหน่ายในต่างประเทศจนมีรัฐบาลบางยุคบางสมัย ตั้งเป้าให้ประเทศไทยเป็น “ครัวของโลก” การผลิตสินค้าเกษตรทั้งพืชและสัตว์ และนำไปแปรรูปเป็นอาหารเป็นเครื่องอุปโภคและเครื่องใช้ในครัวเรือนมีมากขึ้น เป็นการเพิ่มมูลค่าทางสินค้าและเพิ่มมูลค่าการส่งออก เพิ่มอาชีพ เพิ่มรายได้ให้ประชากรไม่น้อย ดังนั้นแทบจะกล่าวได้ว่าสินค้าและผลิตภัณฑ์จากทรัพยากรการเกษตรของไทยเป็นรายได้หลักของประเทศจึงไม่เป็นการกล่าวอ้างจนเกินความเป็นจริง

ทั้งนี้เพราะการส่งออกของไทยในแต่ละปี มีกว่า 7 แสนล้านบาท และสินค้าที่เป็นอาหารและผลิตภัณฑ์เกษตรอยู่ 17-18 % ของยอดการส่งออก ไม่ว่าจะเป็น ข้าว มันสัมปะหลัง ยางพารา กุ้งแช่แข็งและแปรรูป ไก่แช่แข็ง และแปรรูป ตลอดจนผลไม้บรรจุกระป๋อง ซึ่งมูลค่าทางสินค้าแต่ละตัวเป็นหลักหมื่นล้านบาท และสินค้าบางตัวถึงแสนล้านบาท เช่น ข้าวและยางพารา เป็นต้น เกษตรอุตสาหกรรมจึงสร้างความมั่งคั่งทางเศรษฐกิจให้กับประเทศไทยได้อย่างเด่นชัด

ในขณะเดียวกันเมื่อเรามามองถึงสังคมเกษตรกรรมระดับชุมชน ระดับสหกรณ์การเกษตรยังอยู่ในสถานะที่ไม่มั่นคงนักเพราะขาดบุคลากรผู้ที่สามารถบูรณาการเกษตรและการค้าเข้าด้วยกัน สังคมเกษตรชุมชนเป็นสังคมเกษตรพอเพียงดำเนินงานตามอัตถภาพตามศักยภาพ แต่ศักยภาพของชุมชนเกษตรพื้นถิ่นไม่เพียงพอที่จะทำให้เกิดความมั่นคงหรือความมั่งคั่งแก่เกษตรกรได้

สังคมเกษตรกรรมหากไม่สามารถมีความมั่นคงหรือมั่งคั่งได้แล้วก็จะมีการเลื่อนไหลเข้าไปหางานรับจ้างในเมืองหลวง เมืองใหญ่ มักจะเป็นแรงงานในที่ต่างๆรวมทั้งแรงงานส่งออกไปต่างประเทศอาชีพเกษตรกรรมนับวันจะลดลง และเกษตรกรไม่สามารถอยู่ได้จากภาระหนี้สินต้องขายที่ทำกิน ไปรับจ้างเป็นแรงงงานให้กับนักพัฒนาที่ดิน และนักพัฒนาอุตสาหกรรมเกษตรที่เป็นมืออาชีพและครบวงจร

ประเทศไทยมีเกษตรกรเป็นคนส่วนใหญ่ของประเทศกำลังจะกลายเป็นเพียงแรงงานเกษตร ไม่มีที่ทำกินของตนเองเนื่องจากถูกนายทุนซื้อไปพัฒนาแทนแล้ว

ในอดีตที่ผ่านมาที่ตำบลหนองโพ อ.โพธาราม จ.ราชบุรี เกษตรกรที่นั่นยากจน มีรายได้ไม่พอเลี้ยงชีพ คนพื้นถิ่นต้องไปทำงานในถิ่นอื่น ภายหลังการพัฒนาการเลี้ยงโคนมจนเป็นสหกรณ์โคนมหนองโพ และพัฒนาจากเกษตรพอเพียงด้วยการรวมกลุ่มเพิ่มศักยภาพการบริหารจัดการกลายเป็นสหกรณ์โคนมที่มีศักยภาพสูง กลายเป็นเกษตรอุตสาหกรรมระดับชาติที่สามารถแข่งขันได้กับภาคเอกชน นับเป็นตัวอย่างอันดีของการพัฒนาชุมชนเกษตรจากเกษตรพอเพียง เป็นอุตสาหกรรมเกษตรในรูปแบบสหกรณ์ ในรูปแบบที่เกษตรกรเป็นเจ้าของกิจการ

การเกษตรพอเพียง หรือ อุตสาหกรรม ที่ทำให้ประเทศอยู่รอดการที่รัฐบาลหรือหน่วยงานของรัฐต้องการสร้างชุมชนพัฒนา ก็มีการประกวดแข่งขันกันในอดีต มีการประกวด “หมู่บ้านพัฒนาตัวอย่าง” ซึ่งมักจะดูจากตัวชี้วัดที่เป็นวัตถุความเจริญ เช่น การพัฒนา ถนน ไฟฟ้า ปะปาหมู่บ้าน เป็นต้น การพัฒนาทางด้านสังคม ด้านอาชีพ รายได้ของหมู่บ้านไม่ได้ถูกนำมาเป็นตัวชี้วัดเท่าใดนัก

ดังนั้นเป็นเรื่องที่น่าคิด น่าสังวรณ์ว่า “เศรษฐกิจ” และ “สังคม” จะต้องไปควบคู่กัน สังคมจะอยู่ไม่ได้ถ้าหากเศรษฐกิจไม่ดี ในทำนองเดียวกัน มีแต่เงินทองเศรษฐกิจดีก็จะหาความสุขไม่ได้ ถ้าหากคนในสังคม ส่วนใหญ่ยากจน ไม่มีงานทำ เปลี่ยนถิ่นที่อยู่ และวัฒนธรรมพื้นถิ่นเปลี่ยนไป

วัฒนธรรมท้องถิ่นของไทยส่วนใหญ่ผูกพันกับเกษตรกรรม ปัจจุบันวัฒนธรรมประเพณีเหล่านี้จางหายไป เพราะการปรับตัวของระบบเศรษฐกิจ ผู้ที่กำหนดนโยบายชาติ ต้องมีวิสัยทัศน์ในการกำหนดนโยบายของคนส่วนใหญ่ ของชาติไว้ให้ได้ ให้มีอาชีพไม่ย้ายถิ่นฐาน ไม่เป็นเพียงแรงงาน แต่เป็นเจ้าของกิจการเกษตร ดำรงชีพได้ด้วยการเกษตรพอเพียง มีวัฒนธรรมความเป็นอยู่อย่างเรียบง่ายสงบ และพัฒนาเกษตรพอเพียงไปสู่เกษตรขนาดย่อมและเกษตรกรรมต่างๆ ในยุโรปใช้ระบบสหกรณ์การเกษตรพัฒนาเกษตรชุมชน ขนาดย่อม รวมกันเป็นสหกรณ์และปรับเปลี่ยนเป็นเกษตรอุตสาหกรรมระดับนานาชาติในที่สุด ที่เห็นได้ชัดได้แก่ ประเทศเดนมาร์ค ประเทศเนเธอร์แลนด์

อ้างอิงข้อมูลจาก ศ.น.สพ.ดร.อรรณพ คุณาวงษ์กฤต ผอ.สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาวิจัยทรัพยากรการเกษตร จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เรื่อง เกษตรพอเพียง หรือ เกษตรอุตสาหกรรม http://www.ocare.chula.ac.t

สถิติการรีวิวล่าสุด

คุณก็รีวิวบทความเราได้ แค่แชร์ แนะนำ หรือบอกต่อให้กับเพื่อนคุณ 💚

Best Infomal

ต้นสนทะเล กันคลื่นลมแนวชายฝั่ง

สนทะเล บทความเรื่องนี้น่าสนใจอย่างยิ่งที่จะหยิบยกมาเล่าในวันนี้ เนื่องจากไม้ชนิดนี้

อ่านบทความนี้ต่อ

Agricultural articles

จริงหรือไม่ โคกหนองนา โมเดลแห่งการพึ่งพาตนเองที่ยั่งยืน

the New Agricultural Theory, focusing on sustainable land management, improving farmers' quality of life, promoting

อ่านบทความนี้ต่อ

Best Infomal

การเกษตรแบบชีวพลวัตร กับระบบเกษตร

รูปแบบของการพัฒนาการเกษตรแนวใหม่ แนวทางการเกษตรแบบองค์รวม งานเกษตรแนวมนุษยปรัชญาหรือที่เรียกว่า เกษตรชีวพลวัต

อ่านบทความนี้ต่อ

How to

ปลูกข้าวโพดฝักอ่อนเพื่อสร้างรายได้

แนวทางการทำเกษตรอินทรีย์รูปแบบใหม่ หากอยากได้ประโยชน์สูงสุด ไม่ควรทำแบบมั่ว และไร้ทิศทาง

อ่านบทความนี้ต่อ

Orchid information

หอมกลิ่น กล้วยไม้ป่า ชีวิตกับกล้วยไม้

วงการกล้วยไม้ทุกคนยกย่องให้ “ศ.ระพี สาคริก” เป็นบิดาแห่งกล้วยไม้ไทย หรืออาจจะเรียกว่าเป็นราชาแห่งกล้วยไม้ไทยก็สุดแล้วแต่ ทว่าผู้บุกเบิกวิชาการกล้วยไม้ที่มีคุณูปการอันใหญ่หลวงต่อวงการกล้วยไม้ไทยผู้นี้ กลับไม่ยินดีแม้สักนิดกับคำกล่าวยกย่องเหล่านั้น

อ่านบทความนี้ต่อ

Best Infomal

มะนาว และผลไม้รสเปรี้ยวอื่น ที่แทนกันได้

มะนาวแพง ทุกปี เหตุใดถึงเป็นเช่นนั้น แม้ว่าในทุกปี พืชผักผลไม้ ผลิตผลทางการเกษตรหลากหลายชนิด ในช่วงเวลาหนึ่ง จะมีการขยับขึ้น

อ่านบทความนี้ต่อ