ถั่งเช่า สมุนไพรที่รวมตัวกันระหว่างพืชและสัตว์

ต้นกำเนิดถั่งเช่า มาจากการผสมกันระหว่าง เห็ดราที่เป็นเชื้อปรสิต และหนอนผีเสื้อกลางคืน ถือเป็นการรวมตัวกันระหว่าง สัตว์และเห็ดรา ที่สมบูรณ์แบบ ซึ่งเรารู้จักกันในชื่อเรียกว่า ถั่งเช่าทิเบต และไม่เหมือนกับถั่งเช่าสีทองโดยสิ้นเชิง

แม้ว่าหลายสำนักจะจัดให้ เห็ดถั่งเช่า เป็นเห็ดที่เกิดจากธรรมชาติ และมีสารสำคัญอย่าง คอร์ดีเซพิน (Cordycepin) สารตัวนี้ เป็นอนุพันธ์ของอะดีโนซีน

เห็ดถั่งเช่าทิเบต และการถือกำเนิด

เห็ดถั่งเช่า ชื่อภาษาอังกฤษว่า O-sinensis นั้นเป็น เห็ดราปรสิตชนิดหนึ่ง ที่มีอยู่ทั่วไปตามพื้นดิน รากไม้ ที่พบได้ทั่วไปตามบริเวณที่ราบสูงใน ทิเบต มณฑลชิงไห่ มณฑลเสฉวน มณฑลกานซู มณฑลยูนนาน แถบเทือกเขาหิมาลัยในอินเดีย ภูฏาน และเนปาล

และเมื่อแมลงหนอนผีเสื้อกลางคืน ที่มีอยู่มากมายในที่ราบสูงเหล่านั้น ได้กินรากพืชบางชนิด หรือกินดิน ใบไม้ที่มีเชื้อเห็ดราชนิดนี้เข้าไป มันก็จะเข้าไปฝังตัว และเติบโต ดูดซับสารอาหารจากในตัวหนอน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง เมื่อตัวหนอนที่เข้าสู่ระยะฟักจะต้องขุดดินลงลึกประมาณ 10-15 ซม. เชื้อราปรสิตนี้ ก็จะเข้าไปกัดกินเนื้อเยื่อหนอน จนทำให้หนอนตาย ตั้งแต่อยู่ในดิน และฟักตัวในช่วงฤดูหนาว

ในเวลาต่อมา เมื่อเชื้อเห็ดราปรสิตถึงเวลาเติบโต จึงสร้างกลุ่มใยราขึ้นมา (ไมซีเลียมแข็ง) จนทำให้รูปร่างของตัวหนอน ที่เป็นตัวอ่อนของผีเสื้อ แข็งและยังคงสภาพเดิมอยู่ แต่เนื้อเยื่อและเปลือกของตัวหนอน จะถูกรวมตัวกับเส้นใยของเห็ดรา กลายเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน

โดยหนอนผีเสื้อกลางคืน ที่สามารถกลายเป็นถั่งเช่าได้ มีประมาณ 50 สปีชีส์ จากหลายสกุลในวงศ์ผีเสื้อกลางคืนผี (ghost moth) หนอนผีเสื้อเหล่านี้ ที่มีศักยภาพในการเป็นโฮสต์ปรสิต (parasite host) ของเชื้อเห็ด O. sinensis ซึ่งกระจายพันธุ์ในประเทศหลายประเทศ ในพื้นที่ระดับความสูง 2,800 – 5,100 เมตร

ชาวท้องถิ่นเรียกกันว่า “หนอนฤดูหนาว หรือ ตังถั่ง” กระทั่งเมื่อถึงฤดูใหม่นปีถัดไป ไมซีเลียมของเห็ด ก็จะเริ่มเจริญเติบโตมากขึ้นเรื่อย ๆ จนเข้าสู่ฤดูร้อน ต้นเห็ดก็จะงอกออกจากส่วนหัวของหนอนผีเสื้อกลางคืน แล้วยื่นโผล่พ้นจากพื้นดิน เป็นรูปแท่งยาว ๆ และกลายเป็นที่มาของชื่อ “หญ้าฤดูร้อน หรือ แห่เช่า”

ลักษณะนี้ ถือเป็นการรวมตัวกันระหว่าง สัตว์และเห็ดรา ที่สมบูรณ์แบบ ทำให้ชาวโลกได้รู้จักกันในชื่อ ถั่งเช่าทิเบต เห็ดสกุล Cordyceps ที่เกิดจากธรรมชาติ ที่เรียกว่า เห็ดถั่งเช่าทิเบต นั้น เมื่อยังสด เนื้อมีความยืดหยุ่น มีสีเหลืองอ่อนและเนื้อในเป็นสีขาว กลิ่นคาวและรสขมเล็กน้อย

ถั่งเช่าในธรรมชาตินั้น จะเติบโตช้า และเติบโตได้ดี ที่อุณหภูมิค่อนข้างต่ำ และการเติบโตได้ดีในอุณหภูมิต่ำนี้ จึงเป็นปัจจัยสำคัญ ทำให้ถั่งเช่าแตกต่างจากเห็ดราชนิดอื่น ตามบันทึกเก่าระบุว่า สามารถทำให้ปอดและไตแข็งแรงขึ้น มีคุณสมบัติในการห้ามเลือด และแก้เสมหะ

แต่เนื่องจาก ถั่งเช่าที่เกิดจากธรรมชาตินี้ มีการปนเปื้อนสารหนู และโลหะหนักอื่น ๆ สูง ทำให้มีความเป็นพิษสูงด้วย ดังนั้น การขายถั่งเช่า จึงมีการควบคุมอย่างเข้มงวดโดย สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาของจีน ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2559 เป็นต้นมา