วิธีกำจัดหนอนใบข้าวช่วงหน้าฝน

ย่างกรายมาแล้วสำหรับหน้าฝน และฤดูเก็บเกี่ยว ซึ่งผ่านพ้นงานพระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ หรือพิธีแรกนาไปไม่นาน แต่เกษตรกรส่วนใหญ่มีบทเรียนเกี่ยวกับศัตรูพืชในช่วงฤดูฝนเป็นอย่างดี หนึ่งในนั้นคือ หนอนห่อใบข้าว วันนี้จึงนำข้อมูลเป็นประโยชน์มาฝากเกี่ยวกับการกำจัดหนอนห่อใบข้าว

โรคเกี่ยวกับข้าวที่เป็นกันมากในช่วงหน้าฝนนี้ คือ หนอนม้วนใบ และหนอนต่างๆ หนอนที่ระบาดในพื้นที่ อ.ค่ายบางระจัน จ.สิงห์บุรี เป็นช่วงที่ชาวเกษตรกรทำนาข้าวมักพบเจออยู่บ่อยๆ

หนอนห่อใบข้าวแพร่ระบาดอยู่ทั่วไป และจะระบาดมากขึ้นในพื้นที่ที่ปลูกข้าว 2 ฤดู ทั้งฤดูนาปรัง และนาปี และมีการใช้ปุ๋ยเคมีมาก สามารถระบาดได้ทุกสภาพแวดล้อมแต่จะระบาดมากในช่วงฤดูฝน หนอนห่อใบข้าว จะกัดแทะเนื้อเยื่อผิวใบอยู่ในใบข้าวที่ห่ออยู่ ทำให้เห็นเป็นรอยสีขาวเป็นทางยาวบนใบข้าว ใบข้าวแต่ละใบอาจพบรอย กัดกินหลายรอย ต้นข้าวแต่ละต้นอาจพบใบห่อหลายใบ ใบที่ถูกทำลายรุนแรงจะแห้ง แปลงที่ถูกทำลายมาก ใบข้าวอาจ มีอาการแห้งไหม้คล้ายถูกแดเผา ผลผลิตอาจเสียหายหากใบธงถูกหนอนห่อใบทำลาย

ลักษณะการทำลายของหนอนห่อใบข้าว

หนอนชนิดนี้จัดว่าเป็นแมลงที่มีความสำคัญน้อย แต่ระยะหลังนี้มีการระบาดรุนแรงมากขึ้น แมลงนี้ทำความเสียหายแก่ข้าว โดยตัวหนอนจะเอาใบข้าวห่อหุ้มตัวคล้ายหลอด แล้วกัดกินใบอยู่ภายในนั้น ทำให้บริเวณที่ถูกกัดกิน ขาว-ใส เป็นทางยาวขนานกับเส้นกลางใบ ความยาวของรอยที่ถูกกัดกินประมาณ 15-20 เซนติเมตร ปกติจะพบตัวหนอนกัดกินอยู่ภายในนั้นเพียงตัวเดียว ผลของการที่ใบถูกทำลายนั้น ทำให้ประสิทธิภาพในการสังเคราะห์แสงลดลง (วีรวุฒิ กตัญญูกุล และประกอบ เลื่อมแสง, 2527)

การป้องกันและกำจัดหนอนห่อใบข้าว

• การกำจัดหนอนห่อใบข้าว โดยการใช้บาซิลลัส ธูริงเจนซิส (เชื้อบีทีชีวภาพ) กับการกำจัดหนอนระยะวัยที่ 1-2 จะตายภายใน 1-2 วัน ส่วนหนอนระยะวัยที่ 3 จะตายภายใน 3-4 วัน ซึ่งหนอนที่ได้รับเชื้อบีทีเข้าไป จะมีอาการเชื่องช้า ลำไส้มีสีดำและจะตายในที่สุด วิธีการหมักขยายเชื้อบีทีแบบประหยัดต้นทุนใช้น้ำ 15 ลิตร ไข่ไก่ 5 ฟอง เชื้อบีที 5 กรัมหรือ (1 ช้อนชา) สเม็คไทต์ 500 กรัม (5 ขีด) น้ำมันพืช 1.5-2 ช้อนชา เป่าอากาศแบบตู้ปลา 24 ชั่วโมง ใช้ผสมน้ำ 5 ปี๊ป (100 ลิตร) หลังจากนั้นก็นำไปฉีดพ่นให้ทั่วแปลงนา
• ใช้สารฆ่าแมลง fenitrothion (ซูมิไธออน 50% อีซี) หรือ quinalphos (เอคาลักซ์-25 25% อีซี อัตรา 65 ซีซีต่อน้ำ 20 ลิตร หรือ carbosulfan (พอสซ์ 20% อีซี) อัตรา 80 ซีซีต่อน้ำ 20 ลิตร เมื่อพบการระบาด (ไม่แนะนำให้ใช้สารฆ่าแมลงติดต่อกันบ่อยๆ)
• การระบาดของหนอนห่อใบข้าวจะรุนแรงในแปลงที่มีการใส่ปุ๋ยไนโตรเจนสูง จึงควรแบ่งใส่ปุ๋ยหลายครั้ง และลดปริมาณลง หรือควรงดการใส่ปุ๋ยที่มีไนโตรเจนสูง ในขณะที่เริ่มพบการระบาดของหนอนห่อใบข้าว
• ต้นข้าวที่อยู่บริเวณร่มเงาของต้นไม้จะถูกทำลายมากกว่าบริเวณอื่น และควรมีการกำจัดวัชพืชบริเวณรอบแปลง เพื่อป้องกันการขยายพันธุ์ของหนอนห่อใบข้าวในพืชอาศัย
• หนอนห่อใบข้าวมีศัตรูธรรมชาติที่คอยควบคุมอยู่หลายชนิด หากพบหนอนห่อใบข้าวระบาดเพียงเล็กน้อย จึงไม่ควรใช้สารเคมีฉีดพ่น เพราะจะทำให้หนอนระบาดรุนแรงมากขึ้น
• การใช้สารเคมีชนิดเม็ดหว่านในนาข้าวไม่สามารถกำจัดหนอนห่อใบข้าวได้ ควรใช้สารเคมีฉีดพ่นจะได้ผลดีกว่า สารเคมีที่แนะนำ เช่น เบนซัลแทป (แบนคอล), ฟิโปรนิล (แอสเซนต์), คาร์โบซัลแฟน (พอสซ์) โดยฉีดพ่นเมื่อพบว่าใบถูกทำลายมากกว่า 15%

แหล่งอ้างอิง : ait.nisit.kps.ku.ac.th / thaigreenagro.com / pmc04.doae.go.th