ปลูกอะไรดีในพื้นที่ดินปนทราย

คราวก่อนได้กล่าวถึงสภาพการเพาะปลูกพืชในพื้นที่ดินปนทราย หรือสภาพดินทรายกันไปแล้ว แต่ดูเหมือนว่ายังไม่ละเอียดนัก อีกทั้งไม่มีพื้นที่ทดลองจริงลงให้เห็นกันชัดๆ ว่าสามารถทำได้หรือไม่ และพื้นที่เพาะปลูกส่วนใหญ่ที่เป็นทราย และให้ผลผลิตดีนั้น มีจริงหรือไม่ วันนี้ลองมาดูกันครับ

หลายคำถามบอกว่า ดินปนทรายปลูกอะไรถึงงาม หรือดินทรายปลูกอะไรได้บ้าง เคยเกร่นไปแล้วว่า ตัวอย่างการปลูกมะม่วงในวงปูนซีเมนต์ ได้ผลผลิตค่อนข้างดี และหากควบคุมระบบน้ำได้ ปัญหาต่างๆ จะไม่ค่อยเกิดขึ้นนัก

แต่หลายคนถามมาอีกว่า ดินที่มีสภาพมีทรายปนมากกว่า 70% ปลูกอะไรก็ขึ้นยากแม้แต่กล้วย เพราะเวลาแล้งก็แล้งมาก ดินอุ้มน้ำไม่ได้ หากน้ำท่วมก็ท่วมหนัก ขนาดปลูกต้นกระดาษ (ยูคาลิปตัส) ก็ยังเติบโตได้ไม่เต็มที่ ทั้งๆ ที่หาน้ำเก่งขนาดนั้น แสดงว่าน้ำใต้ดิน น้อยมากจนเกือบไม่มีเลย

สภาพดินปนทราย ปลูกอะไรได้บ้าง

พืชที่เติบโตได้ดีในดินทราย หรือดินร่วนปนทราย มีหลายชนิด จริงๆ แล้วแทบจะเรียกว่า ปลูกได้ทุกอย่างไม่แพ้ดินร่วนปกติ ขอแค่ดินไม่เค็ม ไม่เปรี้ยว จนเกินไป หรือมีสารเคมีอื่นๆ มากมายจนเกินไป แต่การปลูกในระยะเริ่มแรก ต้องปรับปรุงบำรุงสภาพดินก่อน

โดยสังเกตุหญ้า ว่าขึ้นและเติบโตดีหรือไม่ หญ้าต่างๆ หาอาหารในหน้าดินระดับไม่ลึกมาก แสดงว่าดินยังมีแร่ธาตุอาหารดีอยู่ อย่างนี้ให้ปลูกพืชตระกูลถั่ว เช่น ถั่วพร้า ถั่วพุ่ม ปอเทือง ถั่วเขียว หรือพืชคลุมดินอื่นๆ เช่น คาโลโปโกเนี่ยม เพอร์ราเรีย ก่อนเพื่อทดสอบสภาพดิน หากขึ้นและเติบโตดีก็แสดงว่า ปลูกอะไรก็ขึ้นแน่นอน หมดปัญหากับคำถามที่ว่า “ดินทรายปลูกผักอะไรได้บ้าง”

การปรับดินที่มีทรายผสมอยู่มาก ให้ใช้แกลบดิบหว่าน แล้วไถกลบ โรยปุ๋ยคอก ปุ่ยหมักตามอีกที หรือจะเลี้ยงวัวไว้ซักระยะ ให้ขี้วัวผสมกับดินได้ซักระยะก่อน แบบนี้รับรองปลูกอะไรก็ขึ้นงาม แหล่งที่เป็นดินทรายสำคัญต้องมีแหล่งน้ำเข้าถึง หากไม่มีน้ำ ไม่ว่าจะเป็นดินสภาพแบบไหนก็ปลูกพืชขึ้นยากแน่นอน

เมื่อได้ดินดี ธาตุอาหารในดินอุดมสมบูรณ์ ปัญหาคือดินไม่เก็บน้ำ สามารถใช้พืชคลุมดินเพื่อรักษาความชื้นร่วมด้วยเป็นการแก้ปัญหาดินคายน้ำได้ในระดับหนึ่ง

ผักอะไรที่เติบโตได้ดีในดินปนทราย

ตัวอย่างพืชและผลผลิตที่ได้จากการปลูกในพื้นที่ดินทราย หรือดินปนทราย จนสามารถเติบโตและให้ผลผลิตได้ดี

ต้นขี้เหล็ก ปลูกไว้เพื่อรักษาคันดิน ในพื้นที่ดินทราย ต้นขี้เหล็กสามารถเจริญเติบโตได้ดีมากในพื้นที่ดินทราย และดินปนทราย

ผักหวานป่า เกษตรกรส่วนใหญ่มีรายได้จากการปลูกผักหวานป่า บางรายถึงขนาดต้องหาพื้นที่ดินปนทรายเพื่อที่จะทำการปลูกผักหวานป่ากันเลยทีเดียว เพราะผักหวานป่านั้น เจริญเติบโตได้ดีในพื้นที่ดินปนทราย แต่ในช่วงแรกอาจต้องมีการดูแลเป็นพิเศษ

ถั่วหรั่ง หรือ ถั่วปันหยี เป็นพืชพื้นเมืองที่นิยมปลูกกันมากในภาคใต้ เนื่องจากเป็นพืชที่ปลูกง่าย มีความทนแล้ง สามารถเจริญเติบโตได้ดีและให้ ผลผลิตสูงในสภาพดินที่มีความอุดมสมบูรณ์ต่ำ เช่น ดินทรายจัด และดินร่วนปนทราย ที่ไม่มีน้ำขัง ปัจจุบันกรมวิชาการเกษตรมี ถั่วหรั่งพันธุ์ดี คือ พันธุ์สงขลา 1 มีอายุเก็บเกี่ยวปานกลาง ประมาณ 120-130 วัน ให้ผลผลิตสูงประมาณ 400-700 กิโลกรัมต่อ ไร่ ขึ้นอยู่กับสภาพดินและระบบการจัดการแปลง

ทางใต้เรียกพืชชนิดนี้ว่า มันขี้หนู ปลูกในเขตพื้นที่ที่เป็นดินทราย เพราะว่ามีหัวใต้ดินเล็กๆ ที่เกิดจากรากที่สามารถรับประทานได้ ทำได้ทั้งอาหารคาวและอาหารหวาน เช่น แกงเหลือง แกงไตปลา ถือเป็นพืชเศรษฐกิจสำหรับพื้นที่ดินทรายหรือดินปนทรายเลยทีเดียว ขอแค่ว่า พื้นดินบริเวณนั้น ไม่เปรี้ยว หรือเค็มไปเท่านั้น มันขี้หนูก็สามารถเจริญเติบโตได้ดีมาก

สับปะรด เป็นพืชทนแล้งมากค ดินที่ปลูกใหม่เป็นดินทรายแล้งๆ ไม่ต้องรดน้ำในช่วงแรกก็ยังทนอยู่ได้ ไม่แปลกใจเลยที่พืชเศรษฐกิจชนิดนี้ เป็นตัวเลือกอันดับต้นๆ ในการปลูกในพื้นที่ดินทราย

พืชอีกชนิดหนึ่งที่หลายคนนึกไม่ถึงคือมะพร้าว และพืชตระกูลแตง ปลูกได้ดีในดินทรายเช่นเดียวกัน

เทคนิคฟื้นฟูสภาพดินเหนียวปนทราย หรือดินปราบเซียน

หรือก็คือ ดินทรายเหนียว หน้าดินไม่อุ้มน้ำ แห้งเร็ว แห้งแล้วเนื้อดินแข็งมากๆ ปลูกพริก-มะเขือได้ แต่จะโตช้ากว่าปกติ ปลูกมะละกอโตได้แต่ยอดมะละกอที่เงยขึ้นจะมีขนาดเล็กกว่ามาตรฐานเมื่อเมื่อเทียบกับขนาดของลำต้น ลักษณะอาการนี้บ่งบอกถึงสภาพโครงสร้างดินไม่เหมาะสมสำหรับพืชกลุ่มนี้ แม้จะได้ให้ ปุ๋ยคอก ยิบซั่ม น้ำหมัก ฯลฯ แล้วก็ตาม แนวทางแก้ไข คือ เน้นให้สารอาหารทางใบเป็นหลักสามารถแก้ไขได้

หวังว่าเรื่องดินทรายปลูกอะไรได้บ้างนี้ คงจะเป็นประโยชน์ เพราะผมเองก็อาจได้มีโอกาสไปทำเกษตรอยู่แถวๆ จังหวัดกาฬสินธุ์ ในพื้นที่ส่วนใหญ่ที่ใครหลายคนบอกว่า เป็นดินทราย ปลูกอะไรก็ไม่ค่อยจะขึ้น จึงอยากไปลองดูบ้าง แต่ยังรอโอกาสอยู่เพราะทั้งระยะทางและเรื่องการงาน เอาเป็นว่าหากมีโอกาสจะลงรูปมาให้ดูกันนะครับ สำหรับการทำเกษตรในพื้นที่ดินทราย