หากที่ไหนมีดินอุดมสมบูรณ์ ก็ปลูกพืชได้ แต่หากพื้นที่ไหนมีปัญหา จำเป็นต้องจัดการเรื่องดินก่อน เพราะการทำเกษตร ไม่ใช่แค่การปลูกผัก
เมืองไทย ขึ้นชื่อเรื่องความอุดมสมบูรณ์ติดอันดับโลก โดยเฉพาะเรื่องทรัพยากรทั้งหลาย ไม่ว่าจะเป็นพืชและสัตว์ รวมถึงระบบนิเวศน์และสิ่งแวดล้อม ชีววิทยา ฯลฯ แต่ก็ไม่ใช่ว่า จะดีไปทุกแห่งหน เพราะในเมืองไทยเอง บางพื้นที่ ก็ไม่ได้มีความสมบูรณ์อย่างคำขวัญบางประโยชน์ โดยเฉพาะปัญหาเรื่องความแห้งแล้ง
แม้อาชีพส่วนใหญ่ในประเทศไทย จะเป็นเกษตรกร แต่ปัญหาหลักที่มักพบเจอก็คือ ความอุดมสมบูรณ์ของดิน ที่ไม่เหมาะกับการปลูกพืช ซึ่งปัญหาหลัก ๆ ที่มักเจอกันได้แก่
- ดินเปรี้ยว หรือดินเป็นกรดกำมะถัน คือ ดินที่มีสารประกอบไพไรต์ (FeS2) ปนอยู่มาก เมื่อผ่านการออกซิเดชั่น หรือสัมผัสกับอากาศ จะทำให้เกิดกรดกำมะถันขึ้นในชั้นดิน มีลักษณะเป็น สีเหลืองฟางข้าว ที่ชั้นใดชั้นหนึ่งในหน้าดิน ทำให้ปลูกพืชไม่ได้ เพราะเป็นอันตรายกับรากพืช
- ดินเค็ม คือ ดินที่มีเกลืออยู่มาก จนกระทบต่อการเติบโตของพืช ดินลักษณะนี้ จะมีคราบเกลือบนผิวดินแบบเห็นได้ชัดเจนเป็นหย่อม ๆ โดยเฉพาะในฤดูแล้ง หากปลูกพืช จะทำให้พืชแคระแกร็น เนื่องจากขาดน้ำ และความเป็นพิษจากโซเดียมและคลอไรด์ ทำให้พืชไม่โต
- ดินทราย คือ ดินที่มีการระบายน้ำและอากาศได้ดี แต่ก็ไม่สามารถเก็บธาตุอาหารไว้ได้ด้วย ทำให้ดินมีความอุดมสมบูรณ์ต่ำ ดินทรายปลูกพืชได้ หากมีเทคนิคที่จะทำให้ธาตุอาหาร รวมไปถึงน้ำ ถูกกักเก็บอย่างเพียงพอ ไม่ถูกระบายออกไปหมดเสียก่อน
- ดินเหนียว คือ ดินที่มีเนื้อละเอียด หากแห้งจะแตกเป็นก้อนแข็ง ๆ เมื่อเปียกน้ำจะมีความยืดหยุ่น คุณสมบัติของดินเหนียวคือ ระบายน้ำและอากาศได้ไม่ดี ทำให้รากพืชชอนไชได้ไม่สะดวก จึงมีปัญหาทำให้พืชขาดธาตุอาหารและอากาศ แต่ก็มีทางแก้ไขได้แบบง่าย ๆ
- พื้นที่เป็นโขดหิน กรวด ทราย ใช่ว่าจะเป็นพื้นที่ปลูกพืชผักไม่ได้ แต่สภาพดินและความอุดมสมบูรณ์ของพื้นที่เหล่านี้ เป็นอุปสรรคกับรากของพืช แต่ในบางครั้ง ก็มีข้อดีอยู่ในข้อเสียหลายอย่าง เช่น สามารถกักเก็บความชื้นได้ดีกว่าดินประเภทอื่น ๆ และอาจเหมาะกับพืชที่มีระบบรากยาวและลึก
การทำให้ดินมีความอุดมสมบูรณ์ ให้เหมาะทำการเกษตร
- การแก้ปัญหาดินเปรี้ยว โดยทั่วไปมักจะใช้วิธีการ ราดปูนทางการเกษตร เพื่อช่วยลดความรุนแรงของกรดในดิน ซึ่งปูนที่นิยมใช้กันคือ ปูนโดโลไมท์ เพราะมีทั้งแคลเซียมและแมกนีเซียมเป็นองค์ประกอบ อัตราปูนที่ใช้ขึ้นอยู่กับความรุนแรงของกรดในดิน มักใช้ปูนโดโลไมท์ ในอัตรา 300-500 กิโลกรัมต่อไร่ ส่วนการใช้ปุ๋ยคอก ปุ๋ยหมัก ผสมลงในเนื้อดิน อาจใช้เวลานาน
- การแก้ปัญหาดินเค็ม ดินเค็ม เป็นดินที่แก้ปัญหาได้ยาก และไม่คุ้มทุน เพราะต้องใช้เวลานานหลายสิบปี กว่าจะฟื้นฟูสภาพดินให้เกลือมีความเจือจางจนสามารถปลูกพืชได้ ทางแก้ที่ดีที่สุดคือ ขุดบ่อทุก ๆ จุดของดิน และทำบ่อรวมไว้อีกแห่ง เพื่อให้น้ำได้ชะล้างเอาเกลือ ออกจากดิน ไปเก็บไว้ในพื้นที่อื่นตามที่กำหนด อาจใช้เวลาค่อนชีวิต ส่วนทางแก้อีกวิธีหนึ่งคือ ปลูกพืชทนดินเค็ม เช่น มะพร้าว ปาล์ม จาก
- การแก้ปัญหาดินทราย ใช้ดินเหนียวผสมในอัตราส่วน 1:1 หรือใช้ปุ๋ยคอก ปุ๋ยหมัก ผสมกับดินเหนียวในอัตราส่วนเท่ากัน เพียงเท่านี้ก็เพียงพอที่จะรักษาน้ำ ธาตุอาหาร ให้มีอยู่ในดินเพียงพอที่จะให้พืชนำไปใช้ในการเติบโตได้ แต่อาจต้องลงทุนสูง ดูเพิ่มเติมเรื่อง : ปลูกอะไรดีในพื้นที่ดินปนทราย
- ปัญหาดินเหนียว แก้ไขได้ไม่ยาก หากต้องการให้สภาพดินเหนียว เป็นดินอุดมสมบูรณ์ มีความเหมาะสมในการทำเกษตร ปลูกพืชผัก เพียงนำดินทรายเข้าไปผสมในอัตรส่วน 1:1 จะช่วยให้สภาพดินเหนียวเหมาะกับการปลูกพืชได้ดีขึ้น บางคนเข้าใจว่า ให้ใช้ปุ๋ยคอก ปุ๋ยหมักเพิ่มเข้าไป แต่การกระทำแบบนั้น เมื่อนานวันเข้า จะยิ่งทำให้ดินมีความเหนียวยิ่งขึ้น เพราะปุ๋ยคอก ปุ๋ยหมัก เมื่อสลายตัวก็จะกลายเป็นดิน ไม่ได้ช่วยให้เนื้อดินเกิดสภาพรูพรุน และให้อากาศเข้าได้ดีกว่าการผสมทราย
- การแก้ปัญหาพื้นที่เป็นโขดหิน สภาพดินแบบนี้หากไม่ทีทุน ก็สามารถปลูกพืชผักได้โดยการขุดล้อมเป็นหลุม ๆ ขนาดพอดีกับต้นพืชที่ต้องการปลูก แล้วใส่ปุ๋ยคอก ปุ๋ยหมัก ลงไปในหลุม ทั้งนี้ เศษหิน กรวด หรือโขดหิน จะช่วยรักษาความชื้นในดิน และทำให้ดินร่วนซุยดีขึ้น รวมไปถึงมีข้อดีที่จะทำให้รากพืช ได้จับยึด และชอนไชลงในเนื้อดินได้ง่ายขึ้นด้วย พืชที่เหมาะสมกับสภาพโขดหินคือ ไผ่ตงลืมแล้ง และผักอายุสั้นทั้งหลาย
ปัญหาดินมีความอุดมสมบูรณ์ไม่เท่ากัน และไม่เหมาะทำเกษตร ใช่ว่าจะไม่มีแนวทางในการแก้ปัญหา หากไม่เจอพื้นที่ ดินเค็มจัด จริง ๆ ก็สามารถแก้ปัญหาได้ ก่อนอื่นต้องนำดินในบริเวณที่จะเพาะปลูก โดยการนำดินในระดับความลึก ประมาณครึ่งเมตร หรือ 1 เมตร ไปให้ หมอดิน ตรวจสอบค่าต่าง ๆ ตั้งแต่ ค่า pH รวมไปถึงธาตุอาหารในดินที่มีการสะสมอยู่
เขาจะบอกได้ว่า ดินของเรา มีความอุดมสมบูรณ์ เพียงพอจะทำการเพาะปลูกหรือไม่ หากไม่แล้ว ก็จะมีแนวทางแก้ไข เพื่อให้เหมาะสมต่อไป
ข้อมูลติดต่อ กรมพัฒนาที่ดิน https://www.ldd.go.th/Location/index.html
สาระน่ารู้ด้านเกษตร
ต้นโทงเทงไทย กับคุณสมบัติที่หลายคนไม่รู้
หากเปรียบเทียบรสชาติของ โทงเทงไทย กับ โทงเทงฝรั่ง ผู้เขียนยอมรับว่าพันธุ์ไทยจะอร่อยกว่า หากใครยังไม่เคยลิ้มรส ลองหาตามข้างทาง
พืชสมุนไพร
ม่อนยาป่าแดด สมุนไพรไทย
หากจะเอ่ยถึงสมุนไพรไทย ก็ถือเป็นภูมิปัญญาอยู่คู่คนไทยมาแสนนานตั้งแต่ไหนแต่ไรมาแล้ว แต่ยิ่งนานดูเหมือนความรู้เรื่องสมุนไพรไทย จะค่อยๆ จางหายไปจากคนไทย ถ้าถามว่า แผลเลือดไหลจะใช้สมุนไพรอะไรดี คงมีน้อยคนที่จะตอบได้ โดยเฉพาะคนรุ่นใหม่
ผักปลอดสารพิษ เทคนิคการทำเกษตร
มะเขือยาว ผักปลอดสารพิษที่ควรปลูกติดบ้าน
ปลูกมะเขือยาว ไว้ติดบ้าน ผักสวนครัวที่ปลอดสารพิษนี้ มีประโยชน์มากมาย ทั้งยังเป็นสมุนไพรชั้นดีอีกด้วย
สาระน่ารู้ด้านเกษตร
ประโยชน์ของเบกกิ้งโซดา คือใช้ทำอะไรได้บ้าง
ประโยชน์ของ เบกกิ้งโซดา มีหลากหลาย มีถามมาว่า เบกกิ้งโซดา ใช้ผสมน้ำเพื่อทำความสะอาดผลิตภัณฑ์ที่เป็นโลหะต่าง ๆ นั้น เป็นตัวเดียวกับ..
ผักปลอดสารพิษ
ผักแบบไหนที่เรียกว่า ปลอดสารพิษ
ไม่รู้เหมือนกันว่า หลายๆ คนจะเคยสังเกตไหม เวลาที่จะเลือกซื้อผักและผลไม้ต่างๆ ตามห้างสรรพสินค้า จะพบเห็นสติ๊กเกอร์ของสินค้าที่บ่งบอกถึงการผลิตอย่างปลอดภัยจากสารพิษ เช่นระบุว่า เกษตรอินทรีย์ ผักไร้สารพิษ ผักปลอดภัยจากสารพิษ
เทคนิคการทำเกษตร
ปลูกอะไรดีในพื้นที่ดินปนทราย
คราวก่อนได้กล่าวถึงสภาพการเพาะปลูกพืชในพื้นที่ดินปนทราย หรือสภาพดินทรายกันไปแล้ว แต่ดูเหมือนว่ายังไม่ละเอียดนัก อีกทั้งไม่มีพื้นที่ทดลองจริงลงให้เห็นกันชัดๆ
พืชสมุนไพร
การใช้ขมิ้นชัน มาทำเป็นยารักษาโรค
วันก่อนแนะนำเรื่องการปลูกขมิ้นชัน กันไปเรียบร้อยแล้ว วันนี้ก็เลยแนะนำ เรื่องประโยชน์อีกอย่างหนึ่งที่สำคัญ ที่จะต้องมีขมิ้นชัน ไว้ติดบ้านกันทุกครัวเรือน
เทคนิคการทำเกษตร
ต้นอะโวคาโด การปลูกลงดินให้ได้ผลดก
อะโวคาโด เป็นพืชเศรษฐกิจของไทยอีกชนิดหนึ่ง หลายคนเข้าใจว่าผลไม้ชนิดนี้ถูกนำเข้ามาจากต่างประเทศ
ผักปลอดสารพิษ
การบริโภคผักให้ปลอดภัยจากสารพิษ
ผักหลากหลายชนิดนั้น จัดเป็นอาหารที่สำคัญต่อร่างกายอย่างยิ่งยวด เพราะประกอบไปด้วยเซลลูโรส และไฟเบอร์จำนวนมาก มีประโยชน์ช่วยในการขับถ่ายทำให้ไม่เป็นโรคท้องผูก