ผักปลัง มีทั้งก้านแดงและเขียว

ผักปลัง ปลูกง่าย เด็ดกิ่งปักชำในดินชื้นแฉะ ไม่กี่วันก็งอก อาทิตย์เดียวแตกยอดเต็มสวน

ผักชนิดนี้ ทางเหนือจะเรียก ผักปั๋ง ส่วนใหญ่รู้จักกันเฉพาะผู้ใช้คาถาอาคม ชาวเหนือเชื่อว่า ผู้ที่มีคาถาอาคม จะไม่รับประทาน ผักปั๋ง หรือ ผักปลัง เพราะเชื่อว่า ผักชนิดนี้จะทำให้ คาถาอาคมเสื่อม สาเหตุก็เพราะสรรพคุณที่เหลือล้น

คือผักชนิดนี้ ช่วยให้สตรี คลอดบุตร ได้ง่ายขึ้น มีพิธีกรรม และความเชื่อเกี่ยวกับ ผักปลัง นี้มากมาย โดยเฉพาะใช้กับ ผู้ที่กำลังตั้งครรภ์ โดยการนำผักชนิดนี้มาถักเป็นบ่วง แล้วครอบหญิงมีครรถ์ตั้งแต่ หัวจรด ปลายเท้า เหมือนการลอดซุ้ม เชื่อว่าจะทำให้การคลอดบุตรเป็นไปได้ดี ลื่นไหล เหมือนกับผัก

หรือเป็นตัวช่วย ทำให้จิตใจสบาย ไม่กังวลกลัวเจ็บ ในเวลาที่จะคลอดบุตร นอกจากนี้ ชาวเหนือยังใช้ผักปั๋งในพิธีสะเดาะเคราะห์เพื่อป้องกันผีตายโหง และอุทิศส่วนกุศลให้แก่ผู้ตายแล้ว

ผักปลังเป็นพืชเขตร้อน มีมากในแถบทวีปเอเซีย และแอฟริกา ผักปลัง ในเมืองไทยมีอยู่ด้วยกัน 2 สายพันธุ์ คือ ผักปลังขาว (ก้านสีเขียว) และ ผักปลังแดง (ก้านสีแดง) ชาวเหนือและชาวอีสาน นิยมปลูกในไว้บริเวณบ้าน ตามริมรั้ว เพราะเป็นผักปลูกง่าย นำมาทำเป็นอาหารก็ได้ เป็นสมุนไพรก็ดี ผักชนิดนี้เป็นพรรณไม้ที่ปลูกง่าย ชอบดินชื้นแฉะ ขยายพันธุ์ได้ 2 วิธี คือ การเพาะเมล็ด และการปักชำกิ่งแก่ เจริญเติบโตได้ดีในฤดูฝน เนื่องจากมีน้ำเยอะ แต่ไม่ชอบน้ำท่วม

ผักปลัง มีประโยชน์ทางยาอย่างไร

ถือเป็นสมุนไพรข้างบ้านที่ควรมีไว้ติดบ้าน ช่วยรักษาโรคเกี่ยวกับเลือดลม ฝี แผลสด

• แก้อาการปัสสาวะขัด ใช้ใบสด 60 กรัม ต้มกับน้ำดื่มแบบชาต่อหนึ่งครั้ง
• แก้อาการท้องผูก นำใบสด หรือยอดอ่อน มาต้มกินเป็นอาหาร
• รักษาไส้ติ่งอักเสบ ใช้ต้มสด 60-120 กรัม ต้มกับน้ำดื่ม
• แก้ฝี หรือแผลสด ใช้ใบสดดำพอกตรงบริเวณที่เป็น หรือขยี้ทาก็ได้
• แก้อาการอึดอัดแน่นท้อง ใช้ต้นสน 60 กรัม เคี่ยวกับน้ำให้ข้นแล้วดื่ม
• รักษาฝีเนื้อร้าย นำใบสดมาตำแล้วพอกบริเวณนั้น เปลี่ยนวันละ 1-2 ครั้ง

ต้น ใบ ดอก ราก ผลของผักปลังใช้เป็นยาได้ ต้นแก้ขัดเบา แก้ท้องผูก ลดไข้ ใบแก้อักเสบ กลาก ผื่นคัน ฝีและขับปัสสาวะ ดอกแก้เกลื้อน รากแก้มือเท้าด่าง แก้รังแค แก้พิษพรรดึก ใช้ทาถูนวดให้ร้อนเพราะมีเลือดมาหล่อเลี้ยงมากขึ้น ผลสีม่วงใช้แต่งสีอาหาร
ยอดอ่อน ใบอ่อน ดอกอ่อน ของผักปลัง รสเย็น จืด รับประทานเป็นผักได้โดยนำไปต้ม ลวก หรือนึ่งให้สุก ใช้แกล้มกับน้ำพริก หรือนำไปแกงแค แกงส้ม แกงปลา ผักกับแหนม หรือใส่แกงอ่อมหอยก็ได้

นอกจากนี้ ยอดอ่อน ใบอ่อน และดอกอ่อน ใช้เป็นยาระบายอย่างอ่อน

ผักปลัง ลักษณะทั่วไป

ผักปลังเป็นไม้เลื้อยที่มีเถายาวหลายเมตร ลำต้นอวบน้ำ ไม่มีขน แตกกิ่งก้านสาขาได้มาก บางพื้นที่ อาจขึ้นได้เองตามธรรมชาติ ในที่ชุ่มชื้นทั่วไป ออกดอกเกือบตลอดปี ขยายพันธุ์โดยใช้เมล็ดปลูกตามริมรั้ว หรือสร้างค้างให้เลื้อย

• ลำต้น ลำต้นมีสีเขียวหรือสีม่วงแดง หากมีสีเขียว เรียกว่า ผักปลังขาว สีม่วงแดงเรียกว่า ผักปลังแดง แผ่นใบอวบน้ำ มีรูปร่างคล้ายรูปไข่ป้อม หรือรูปหัวใจ หรือกลม ใบกว้าง 2-6 ซม. ยาว 2.5-7 ซม. ปลายใบแหลม ขอบใบเรียบ แผ่นใบเป็นมันเกลี้ยง เมื่อขยี้ดูจะเป็นเมือกเหนียว
• ดอก ดอกออกเป็นช่อตามง่ามใบ หากเป็นผักปลังขาว ดอกจะเป็นสีขาว ผักปลังแดง ดอกจะมีสีขาวอมชมพู ช่อดอกยาว 2-8 นิ้ว ไม่มีก้านดอก กลีบดอกมีฐานติดกัน ปลายแยกออกเป็น 5 กลีบ
• ผล ผลมีรูปร่างกลม ฉ่ำน้ำ ขนาดเท่าเมล็ดถั่วเขียว ผลแก่สีม่วงอมดำ เนื้อนิ่ม ภายในผลมีน้ำสีม่วงหรือดำ